HABER ÇERÇEVELEME: KURAM VE TİPOLOJİ
Çerçeveleme kavramının potansiyeli iletişimsel süreçler üzerinde odaklanılmasında yatmaktadır. İletişim durağan olmaktan ziyade , çerçeve kurma ( çerçevelerin nasıl ortaya çıktığı) ve çerçeve belirleme ( medya çerçeveleri ve izleyici eğilimleri arasındaki karşılıklı etkileşim) unsurlarını da kapsayan dinamik bir süreçtir. (Entman,1993) Çerçevelerin; iletici, metin, alıcı ve kültürüde kapsayan çeşitli konumlara sahip olduğunu belirtmektedir. Bu bileşenler farklı aşamalardan oluşan ( Çerçeve kurma, Çerçeveleme belirleme, Çerçevenin bireysel ve toplumsal düzeydeki sonuçları) Çerçeveleme sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. “Çerçeve kurma” haber çerçevelerin yapısal niteliklerini etkileyen faktörlere gönderme yapmaktadır. Çerçeve kurma süreci, gazeteciler ve seçkinler ile sosyal hareketler arasında ki sürekli etkileşim içerisinde yerini almaktadır. “Çerceve belirleme” medya çerçeveleri ile , bireylerin önceki bilgileri ve eğilimleri arasındaki etkileşime gönderme yapmaktadır. Bu suretle çerçeveler problemleri tanımlarlar, nedenleri tespit ederler , ahlaki yargıda bulunurlar ve çözümler üretirler. ( Entman,1993)
BREXIT HABERLERİNİN TÜRK MEDYASINDA YANSIMALARI
• Sabah Gazetesi Örneği
Son dakika: Avrupa Parlamentosu, Brexit sonrası ticaret anlaşmasını onayladı
Son dakika haberi... Son dakika: Avrupa Parlamentosu'ndan gelen açıklamaya göre, Brexit sonrası ticaret anlaşmasını onaylandığı bildirildi.
Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere arasında Brexit sonrası dönemde ticari ilişkileri belirleyecek anlaşmaya onay verdi.
Brüksel'de gerçekleştirilen Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurul oturumunda, AB ve İngiltere arasındaki ticaret ve iş birliği anlaşması görüşüldü.
AP milletvekilleri, AB ve İngiltere arasında gelecekteki ekonomik ve ticari ilişkileri belirleyecek anlaşmayı 660 "Evet", 5 "Hayır" ve 32 "Çekimser" oyla kabul etti.
TİCARET ANLAŞMASI HAKKINDA
Anlaşmaya göre, AB ve İngiltere menşe kurallarına uyan mallara gümrük vergisi ve kota uygulamayacak.
Taraflar, çevreyi koruyacak ve iklim değişimi ile mücadeleye öncelik verecek. Sosyal haklar ve işçi hakları gözetilecek.
Bağlayıcı bir uzlaşmazlık çözüm mekanizması ile rekabetin adil ve eşit şartlar altında gerçekleşmesi sağlanacak.
AB ve İngiltere kara sularındaki balık stoku ortak yönetilecek. İngiltere, balıkçılık aktivitelerini geliştirebilecek. Avrupalı balıkçıların faaliyetleri devam edecek.
Hürriyet Gazetesi Örneği
Son dakika haberler... İngiltere ve Fransa kafa kafaya geldi! Bu kriz 'Savaş' bile çıkarır!
Avrupa'da suların ısınmasına sebep olan 'balık avlama' krizi sonlanmadı. İngiltere, Manş Denizi'nde avlanma konusunda Fransa ile anlaşmazlık nedeniyle Jersey Adası'na iki devriye gemisi gönderdi. Fransa duruma sert cevap verdi. Eski dostları düşman kılan kavga 'savaş hazırlığı' alarmını harekete geçirirken iki ülkenin liderleri devre girdi. İngiliz hükümeti, balıkçılık konusunda Fransa'yla sorun yaşayan İngiltere'ye bağlı Jersey adasına yönelik abluka tehdidi sonrası adaya iki donanma gemisi gönderdi. İki ülkeyi karşı karşıya getiren kriz, Jersey'nin, Brexit sonrası imzalanan İngiltere-AB Ticaret Anlaşması kapsamında, kendi sularında avlanmaya devam etmek isteyen Fransız balıkçı teknelerinden, geçmişteki balıkçılık faaliyetlerine dair kanıt sunmalarını istemesiyle başlamıştı.Bunun üzerine Fransa, Jersey'nin elektriğini kesme, Fransız balıkçılar da adanın limanını ablukaya alma tehdidinde bulunmuştu.
İngiltere'de 440'tan fazla firmanın Brexit'e yanıt olarak Avrupa Birliği ülkelerine 1.2 trilyon euro değerinde varlığı aktardığı belirtiliyor.
New Financial adlı düşünce kuruluşu tarafından yapılan araştırmaya göre, İngiltere bankacılık ve finans sektöründe faaliyet gösteren firmalar, Brexit sonrası işlerinin bir bölümünü ülke dışına çıkardı, personel değiştirdi veya yeni AB kuruluşları kurdu. Londra'dan AB'ye taşınan toplam banka varlığı değeri 900 milyon pound. Sigortacılar için ise bu rakam 100 milyar pound oldu.
"Brexit'in henüz başlangıcındayız"
İngiltere'nin AB'den ayrılmasından dört ay sonra yayınlanan bir raporda, "Bu, Brexit'in etkisinin şimdiye kadarki en kapsamlı analizi olsa da, bunun eksik bir tahmin olduğunu düşünüyoruz: Brexit'in henüz başlangıcındayız" deniliyor.
Ülkenin tek pazardan ayrılması, Birleşik Krallık firmalarının Avrupa çapında hizmetlerini sunmasına izin veren sözde "finansal pasaporta" erişimi sona erdirdi. Londra'dan ayrılan şirketler, varlıklarını Dublin, Paris, Lüksemburg ve Frankfurt'a taşımayı tercih etti. Raporda uzun dönemde bu süreçten en karlı çıkacak yerin Frankfurt olacağı tahmin edilirken, İngiltere'nin bir finans merkezi olmaya devam edeceği kaydedildi.
Brexit'in ardından Amsterdam da Avrupa hisse senedi ticaretinde İngiliz sermayesini geride bıraktı.
•Sabah Gazetesi
Kriz çerçevesi. ❌️
Politik Çatışma Çerçevesi. ✅
Ekonomik Sonuçlar Çerçevesi. ✅
Uluslararası Tepki Çerçevesi. ❌️
Başarısız Dış Politika Çerçevesi. ✅
• Hürriyet Gazetesi
Kriz çerçevesi. ✅
Politik Çatışma Çerçevesi ✅
Ekonomik Sonuçlar Çerçevesi ❌️
Uluslararası Tepki Çerçevesi. ✅
Başarısız Dış Politika Çerçevesi ❌️
SONUÇ
İlk olarak Sabah gazetesinin Brexit konulu haberine baktığımızda , ticari anlaşmanın ön plana çıkarıldığını ve bunun ekonomik, sosyal haklar ve AB ile İngiltere arasındaki uzun soluklu bir ekonomik sürecin ve bundan doğan ikili siyasi ilişkiler vurgulanmaktadır. Sabah gazetesinin haberine baktığımızda “ Politik ve siyasi çatışmaların yerini daha çok ekonomik ve ticari kaygıların aldığını , bu tutumun haber içeriğine daha objektif bir perspektif kattığını söyleyebiliriz. Okuyucuya verilmek istenen mesaj , belli kalıplar biçiminde dahil edilmeden , haberin özüne ve içeriğine uygun olarak “ ekonomik “ bakış açısından verildiğini görüyoruz. Sabah gazetesi ekonomik olayın nedenlerini belirlemiş , nedenlerin ikili ilişkiler bağlamında belli bir çerçeveye oturtmuş ve bunun sonuçlarını yine ekonomik olarak belirtmiştir.
Hürriyet gazetesinin haberine baktığımızda , haber başlığının okuyucuyu harekete geçirme ve bu hareketten yola çıkarak haber içeriği ile okuyucunun zihninde belli çerçeveleri yerleştirerek , bunu “edimsel” ve “yapısal” dinamiklere dayanarak yapmaktadır. Ekonomik ve ticari bir anlaşmazlığı “popülist” bir söylemle pekiştirerek haberde yeniden bir üretim sürecine gitmiştir. Dolayısıyla Hürriyet gazetesinin sunum biçimi iki tarafın başarısız Dış Politikasına vurgu yaparak , Ekonomik Sonuçlar Çerçevesinde , kendi içerisinde bir popülist söyleme başvurarak uluslararası bir tepki haline dönüştürmeyi amaçlamıştır. Çerçeveleme Kuramı açısından baktığımızda , Çerçeve kurmada gazetenin editoryal yapısı , siyasi ve ideolojik tavrı ağır bastığını söyleyebiliriz. Çerçeve belirlemede ise okuyucunun eğilimini popülist söyleme başvurarak değiştirme veya etki etme amacının ağır bastığını söyleyebiliriz.
Bu bağlamda haber içeriğine ve aktarımına etki eden unsurları şu şekilde sıralayabiliriz;
1. başlıklar
2. alt başlıklar
3. fotoğraflar
4. fotoğraf altları
5. manşetler
6. kaynak seçimi
7. alıntı seçimi
8. tanıtımlar
9. logolar
10. istatistikler ve şemalar
11. son cümleler ve paragraflar.
Yorumlar
Yorum Gönder